Pandeminin etkisinin ve önlemlerinin iyice azaldığı bir döneme girdik. Umarız tamamen bitişi de yakındır. Bu boyutta bir pandemiyle hayatlarında ilk kez karşı karşıya gelen insanlar tüm dünyada başta gezegenin sürdürülebilirliği olmak üzere, kendi iş-özel yaşam dengeleri, beslenme alışkanlıkları ve sağlık durumları gibi konularda artık daha hassaslar.

Bugünkü yazımızda WIN International ile birlikte 39 ülkede gerçekleştirdiğimiz ve kişisel sağlık algısı ile birlikte sağlığı etkileyen bazı alışkanlıkları da irdelediğimiz Global Sağlık Araştırmasını paylaşacağız.

Araştırma pandeminin yol açtığı tüm olumsuzluklara rağmen dünyada ve Türkiye’de nüfusun dörtte üçünden fazlasının kendini sağlıklı hissettiğini ortaya koyuyor. Dünyada üç kişiden ikisi kaliteli uykunun keyfini çıkarırken, Türkiye’nin yarısı uykusuz. Dünya nüfusunun üçte biri stres altında olduğunu söylerken, Türkiye biraz daha gergin.

 Tüm dünyada kendini sağlıklı hissedenlerin oranı yüzde 77

Bir önceki yıl yapılan araştırmada tüm dünyada yüzde 79 olan kendini sağlıklı hissetme oranı bu yıl 2 puan düştü.

Global olarak erkekler kendilerini kadınlardan daha sağlıklı görme eğilimindeler. Yaş arttıkça sağlık algısı aşama aşama azalıyor. 18-35 yaş grubunda %83 olan sağlıklı hissetme oranı, 55 yaş ve üstünde %70’e düşüyor. Sağlık algısı eğitim ve gelir arttıkça artıyor. Yaş grubu ile de bağlantılı olarak öğrenciler (%85) kendini en sağlıklı hisseden grup iken emekliler (%64) en az sağlıklı kesim.

 Dünyada kendini sağlıklı görenlerin en yüksek oranda olduğu bölge Asya Pasifik (%84). Ülke bazında ise en yüksek ve en düşük oranlar Vietnam (%93) ile Polonya’da (%55) görünüyor.

Türkiye’de kendini sağlıklı hissedenlerin oranı geçen yıla göre 2 puan düşerek %76 oldu. Türkiye bu oranla 39 ülke arasında 21. sırada yer aldı.

Türkiye’de sağlık algısı dünyaya paralel olarak Erkek (%81), Genç (%83), Eğitimli (%88) ve Üst sosyoekonomik gruplarda (%86) daha yüksek. Türkiye’de sağlık algısı en düşük grup, dünya genelinden farklı olarak ev kadınları (%61). Ev kadınlarını işsizler (%70) ve emekliler (%71) takip ediyor.

Sağlığa olumlu etkisi olan alışkanlıklar

 Araştırmada sağlığı olumlu veya olumsuz etkilediği düşünülen bazı alışkanlıklar da irdelendi. İncelenen olumlu alışkanlıklar geçen yıllarda iyi uyku ve egzersiz idi, bu yıl bu listeye sağlıklı yemek de eklendi

Dünya genelinde üç kişiden ikisi sağlıklı beslendiğini düşünüyor

Araştırma sonucuna göre dünyada sağlıklı beslenenlerin oranı %67. En yüksek oranlar üniversite üzeri eğitimli, 65 yaş ve üzeri gruplarla emekliler arasında (%76). Vietnam (%97) ile en yüksek, Tayland (%37) ile en düşük sağlıklı beslenen oranı olan ülkeler.

 

Türkiye sağlıklı beslenenlerin oranı açısından %62 ile 39 ülke arasında 23. sırada. Dünyadaki eğilimden farklı olarak Türkiye’de 18-34 yaş grubunda sağlıklı beslenenlerin oranı (%55) diğer yaş gruplarına göre en az 10 puan daha düşük. Sağlıklı beslenmeye en uzak kesimler en alt gelir grubu (%40) ve işsizler (%44).

Dünyada 3 kişiden 2’si iyi uyuyor

Görüşülen kişiler arasında üç kişiden ikisi (%65) iyi uyuduğunu ifade ediyor. Erkekler (%67), kadınlara oranla daha iyi uyuduklarını belirtirken, eğitim ve sosyo ekonomik statü arttıkça iyi uyuma oranı da artıyor. Emekliler, ücretli - maaşlı ve kendi hesabına çalışanlar uykunun keyfini çıkarabiliyorken, en kalitesiz uykuya sahip olan kesim ev kadınları. Asya Pasifik ülkelerinde iyi uyuyanların oranı %71’e çıkıyor. Ülkeler söz konusu olduğunda en yüksek ve en düşük oranlar Vietnam (%91) ile Şili’de (%40) görünüyor.       

 Türkiye’de ise çok sıklıkla ve sıklıkla iyi uyuduğunu söyleyenlerin oranı geçen yıl ile aynı, % 50. Türkiye bu oranla 39 ülke içinde 37. sırada.

Geçen yılın aksine bu yıl özellikle gelirle ilgili demografik kırılımlarda önemli farklar görünüyor. Üst sosyoekonomik statü ve eğitim (%60) grupları ile üst gelir grubu (%57) toplumun diğer kesimlerine göre biraz daha rahat uyuyor. Ev kadınları içinde iyi uyuduğunu söyleyenlerin oranı yalnızca %41.

Dünyada beş kişiden ikisi düzenli egzersiz yapıyor

Araştırmaya göre, dünya genelindeki insanların yüzde 40’ı düzenli egzersiz yapıyor. 2018’den beri bu oran 3 puan artmış durumda. Kadınlar erkeklere göre daha az spor yapıyor, ev kadınları arasında spor yapanların oranı en düşük seviyede (%31). Eğitim ve gelir seviyesi arttıkça düzenli spor yapanların oranı da yükseliyor. Ülkeler arasında en yüksek ve en düşük oranlar Hindistan (%64) ile Şili’de (%21) görünüyor.

Türkiye’de düzenli egzersiz yaptığını söyleyenlerin oranı %24, geçen yıldan 3 puan daha fazla. Bu oranla Türkiye 39 ülke arasında 37. sırada yer aldı. En çok spor yapan gruplar öğrenciler (%34), üst sosyoekonomik statü ve üst gelir grupları (%31) ile üniversite ve üzeri eğitimliler (%30).

 Sağlığa olumsuz etkisi olan alışkanlıklar

 Araştırmada sağlığa olumsuz etkisi olduğu düşünülen bazı alışkanlıklar da incelendi. Bunlar stres ile sigara ve alkol kullanımı. 

Dünyada üç kişiden biri sıklıkla stres yaşıyor

Araştırmaya göre, dünya nüfusunun yüzde 33’i düzenli olarak stres yaşıyor. Kadınlar (%38) erkeklere (%28) göre daha çok stres altında. Yaş arttıkça stres azalıyor. Beş öğrenciden ikisi sıklıkla stres yaşarken, emeklilerde oran beşte bire düşüyor. Dünyadaki en gergin ulus Japonlar  (%50), en stressiz Vietnamlılar (%5)

Türkiye’de insanların yüzde 40’ı çok sıklıkla veya sıklıkla stres yaşadığını ifade ediyor. Bu oranla 39 ülke arasında 9. sırada. Türkiye’deki en stresli gruplar işsizler (%63), öğrenciler (%51) ve 18-34 yaş grubu (% 50)

Pandemi döneminde sigara tüketimi düştü

Küresel nüfusun yüzde 18’si düzenli olarak sigara kullanıyor. Dünya genelinde erkeklerin çok sıklıkla ve sıklıkla sigara kullanma oranları yüzde 24 iken, kadınlarda bu oran yüzde 13. Sigara kullanımı yaş arttıkça artarken, 65 yaş ve üzeri grupta hızla düşüyor. Eğitim yükseldikçe sigara içenlerin oranı azalıyor. Dünyada sıklıkla sigara kullanan oranının en yüksek olduğu ülke Yunanistan (%37), en düşük ise Nijerya (%5)

Türkiye’de ise düzenli sigara kullananların oranı yüzde 34, bu oranla Türkiye 39 ülke arasında 3. sırada. Türkiye’de en fazla sigara tüketenler sırasıyla; erkekler (%46), esnaf (%44), ücretli ve maaşlı çalışanlar (%43) ve işsizler (%42).

Dünyada çok sıklıkla veya sıklıkla alkol kullananların oranı ise yüzde 16. Sigarada olduğu gibi erkeklerin alkol kullanma oranı (%20) da kadınlarınkinin (%11) iki katına yakın. Global olarak yaş, eğitim ve gelir arttıkça alkol kullananların oranı da artıyor. Türkiye’de ise yüzde 5’lik kesim çok sıklıkla veya sıklıkla alkol kullanıyor.